Osmanlıda Ordu | Osmanlıda Ekonomi

Osmanlıda Ordu Yönetimi ve Osmanlıda Ekonomi, Osmanlı Kültür ve Medeniyeti konusudur. Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti konusu kpss de geniş yer kapladığı için tek seferde anlatmak ve anlamak pek mümkün değildir. Bu yüzden geniş kapsamlı ve bizim için büyük önem taşıyan bu konuyu bölümlere ayırdık.

Bir önceki konumuzda Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti Bölüm 1 içerisinde; devlet yönetimi, toprak  yönetimi alanları ile ilgili bilgileri inceledik. “ Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti Bölüm 2 ” de ise “Ordu Yönetimi”,”Maliye ve Ekonomi” konuları işlenecektir.

 Osmanlıda Ordu | Osmanlıda Ekonomi

A. OSMANLIDA ORDU

Osmanlılarda Orhan Bey dönemine kadar eli silah tutan ve Osmanlı topraklarında yaşayan herkes savaşlara katılırdı (Ordu millet anlayışı). Orhan Bey döneminde Yaya ve Müsellem olmak üzere ilk düzenli ordu kuruldu. Daha sonra bu ordular da ihtiyaca cevap veremedi ve 1. Murat klasik ordu modelini oluşturdu. Orduyu kara ve deniz ordusu olarak ikiye ayırdı.

1) Kara Kuvvetleri

 a) Kapıkulu Ordusu

• Dünyanın ilk daimi ve profesyonel ordularından biridir.
• Üç ayda biri ulufe denen maaş alırlardı.
• Askerleri emekli oluncaya kadar evlenemezdi.
• Merkezde veya merkeze yakın yerlerde otururlardı.
• Asker ihtiyacı önce pençik sistemi daha sonra ise devşirme sistemi ile giderilmiştir.

  b) Eyalet Ordusu (Tımarlı Sipahi)

Osmanlı ordusunu en kalabalık bölümüdür. Dirlik sisteminden meydana gelir ve gönüllü Türk gençlerinden oluşurdu. Devletten maaş almaz tımar beyinden geçimleri sağlanırdı. Sadece savaş zamanı askerlik yapar, barış zamanında diğer işlerle uğraşıp evlenebilirlerdi.

   c) Yardımcı Kuvvetler

• Akıncılar: Sınır boylarında görev yapan, komşu ülkelere akınlar yapıp istihbarat toplayan birliklerdir.
• Azaplar: Ordunun önünde düşmanla ilk çarpışan birimdir.
• Sakalar: Ordunun su ihtiyacını karşılayan birim.
• Derbentçiler: Sefer güzergahı üzerindeki köprü ve geçitleri koruyan birim.

2) Deniz Kuvvetleri

 Osmanlılarda denizcilik faaliyetleri ilk kez Orhan Bey zamanında Kareasioğulları Beyliğinin alınması ile başlamıştır. Osmanlı donanmasının başında Kaptan-ı Derya bulunur, gemi kaptanlarına Reis, askerlerine ise Levend denirdi.

B. OSMANLIDA EKONOMİ

 Osmanlılarda maliye ve ekonomiden sorumlu olan görevli defterdardı.

a) Devletin Gelir Kaynakları

• Halktan alınan Şer’i ve Örfi vergiler
• Savaşlarda elde edilen
• Gümrüklerden ve ticaret yollarından elde edilen gelirler
• Bağlı devlet ve beyliklerden alınan yıllık

b) Vergiler

Devletin önemli gelir kaynaklarından biri olan vergiler resm veya tekâlif adı ile anılıyordu. Vergiler şer’i ve örfi olmak üzere  ikiye ayrılırdı:

Şer’i Vergiler

• Öşür(Aşar-Ondalık) Vergisi: Tarımla uğraşan Müslüman haklatan 1/10 oranında alınan vergi
• Haraç Vergisi: Tarımla uğraşan gayrimüslim halktan alınan vergi
• Cizye: Askerlik çağına gelmiş gayrimüslim erkeklerden alınan vergi

Örfi Vergiler

• Tekalif-i Ağnam: Geçimini hayvancılıkla sağlayanlardan alınan vergi
• Bac Resmi: Ticaretle uğraşan ve Pazar yerlerinden alınan vergi
• Tekalif-i Avarız: halktan olağanüstü hallerde alınan vergi
• Çifbozan Vergisi: Mazeretsiz olarak toprağı boş bırakan çiftçiden alınan vergi

c) Osmanlılarda Hazine Çeşitleri

• Hazine-i Amire(Dış hazine): Gündelik giderlerin karşılandığı hazine
• Hazine-i Enderun (İç hazine): Olağanüstü durumlar için oluşturulan tedbir haznesi
• Ceb-i Hümayun Hazinesi: Padişahın kişisel harcamaları için oluşturulan hazine

Kpss genel kültür tarih dersine ait “ Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti Bölüm 2 ” den “ Osmanlıda Ordu ” ve “Osmanlıda Ekonomi ” konularını işledik. Bir sonraki kpss tarih konumuz Osmanlı İmparatorluğu Kültür ve Medeniyeti Bölüm 3 olan “Osmanlıda Toplumsal Yapı” ve ”Osmanlıda Hukuk” konuları olacaktır.