Bağlaçlar , bağlaç türleri, bağlaçlarla ilgili örneklerin işleneceği bu Türkçe dersi aynı zamanda sözcük türlerinin de devamını oluşturmaktadır. Bir önceki KPSS Türkçe dersimizde ünlem konusunu örnekleriyle beraber işlemiştik. Şimdi de sıradaki konumuz olan bağlaçlar başlığını ayrıntılarıyla inceleyelim.
Bağlaçlar
Cümle içindeki eş görevli sözcükleri, tamlayanları, tamlananları, sıfatları, aynı ögeleri (özneleri, nesneleri, zarf tümleçleri, dolaylı tümleçleri) birbirine bağlayan sözcüklerdir. Daha kısa bir tanımla bağlaçlar, sözcükleri, cümleleri ve söz öbeklerini birbirine bağlar.
Zeki ama yaramaz görünüyor.
Sıkıntıdan ve yalnızlıktan hastalanmış.
Bağlaçlar anlamca ilgili cümleleri de birbirine bağlar. Bağımsız ayrı cümleler arasında kullanılır.
Kitabımı aldım ancak okuyamadım.
Hem soruyorsun hem dinlemiyorsun.
Gelmiş ki sesi duyuluyor. (Sebep sonuç)
Geziye gidebilirsiniz ancak ödevlerinizi bitirin. (Koşul anlamı)
Ankara’ya gelmiş de beni aramamış. (Sitem)
Bağlaç Türleri
Türkçe dersinde Kpss sınavlarında ve diğer sınavlarda karşımıza çıkan belli başlı bağlaç türlerini listeleyelim.
İle Bağlacı: ‘Ve’ anlamındaysa bağlaçtır.
Kedileriyle köpeklerini çok sever.
Annesiyle, babsıyla ayrı ayrı konuştu. (‘Ve’ anlamında değil, dolayısıyla buradakiler bağlaç değil, edattır.
”Ama, fakat, lakin, ne var ki” sözcükleri de her zaman bağlaçtır ve cümleye karşıt yargı, koşul veya pekiştirme anlamı katarlar.
Sordum; ama öğrenemedim.
Gidebilirsin; lakin erken dön.
Nitekim Bağlacı: Her zaman bağlaçtır. Sonuç bildirme, kanıt bağlacıdır.
Küresel ısınma başlamış nitekim buzullar eriyor.
Çünkü (Zira) Bağlacı: Eş anlamlı bağlaçlardır. Sebep, gerekçe açıklama bağlaçlarıdır.
Buse gelmedi zira hastaymış.
Hatta , Üstelik Bağlacı: Her zaman bağlaçtır.
Ödevlerimi yaptım üstelik sinemaya da gittim.
-De Bağlacı: Her zaman bağlaç görevindedir. Bağlaç olan -de ayrı bir sözcüktür ve her zaman ayrı yazılır. Benzeşmeden etkilenmez. Çoğu zaman ‘bile’ ve ‘dahi’ bağlaçlarının anlamlarını karşılar.
Bahçe de çok güzelmiş.
Bahçede çiçek yok. (Buradaki ‘bahçede’ kelimesi dolaylı tümleçtir ve ‘-de’ eki hal ekidir, bağlaç değil)
Bile , Dahi Bağlacı: Her zaman bağlaçtır.
Beni bile tanımadı.
İstikbalde dahi…
-Ki Bağlacı: Her zaman bağlaç görevindedir.
Demek ki, Ne var ki, yeter ki, sen ki….
Evdekiler, bendekini, yarınki… (Bunların hiçbirinde bağlaç olan ‘-ki’ yoktur)
Kitabım sende ki gülüyorsun. (Bağlaç olan ‘-ki’)
Sendeki daha güzel. (Sıfat yapan ‘-ki’)
Seninki daha güzel. (İlgi zamiri olan ‘-ki’)
İse Bağlacı (-se, -sa): ‘Oysa’ anlamı veren, karşılaştırma yapan ‘ise’ sözcükleri bağlaçtır.
Evdeyse böyle değilimdir. (Oysa anlamı var, bağlaçtır.)
Evdeyse telefonu açar. (Eğer anlamı var, bağlaç değil)
Matematikse en sevdiğim derstir. (Bağlaç)
Matematikse gelmez. (Bağlaç değil)
Yeter ki Bağlacı: Koşul bağlacıdır ve her zaman bağlaçtır.
Tek/Yeter ki çalış istediğini alırız.
Yoksa Bağlacı:
Erken yat yoksa sabah kalkamazsın.
Sonra Bağlacı:
Erken yat sonra sabah kalkamazsın.
Ancak, Yalnız Bağlacı: ‘Ama, fakat’ anlamlarında bağlaç görevinde olurlar.
”Sonuç olarak, Kısaca, Sözün kısası, Velhasıl, Özetle” sözcükleri de sonuç, özetleme bağlaçlarıdır.
”Farz et, Ola ki, Diyelim ki, Tut ki, Varsayalım ki” sözcükleri varsayım bağlaçlarıdır.
”Örneğin, Mesela, Misal olarak” sözcükleri de örnek bağlaçlarıdır.
Ne….ne Bağlacı: Olumsuzluk anlamı ve arasına, ortasında anlamı veren bağlaç türüdür.
Ne aradın ne sordun. (Olumsuzluk anlamı)
Ne sıcak ne soğuk. (Ortasında anlamı)
Ne güzel ne çirkin. (Ortasında anlamı)
Ne evde ne okulda bulamadım buldum.
Ne seni ne beni sormamış sormuş.
Ne evde bulabildim ne de okulda. (Bağlaç)
Ne anladım ne anlamadım. (Bağlaç)
Ne diyor, ne istiyor anlamadım. (Soru zamiri)
Ne hoş, ne güzel bir yer! (Miktar zarfı)
Ne gülüp duruyor? (Soru zarfı)
Adın ne senin? (Soru zamiri)
Ne dersi var? (B.siz isim tamlaması ve soru zamiri)
Türkçe dersindeki Bağlaçlar konusunda son olarak aşağıdaki bağlaç türlerine bir göz atalım.
Ya …. ya – Ya o ya da o.
Ha …. ha – Ha sen ha ben
Gerek …. gerek
İster …. ister
Ama …. ama
Olsun …. olsun
Kpss genel yetenek Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan Bağlaçlar konusunu ve bağlaç türlerini örnekleriyle beraber işlemiş olduk. Bir sonraki Kpss Türkçe konumuz Fiiler olacak.
Henüz Yorum Yazılmamış ilk yorumu sen yap