Psikanaliz ve Öğrenme Kuramlarında Ahlak Gelişimi

Ahlak Gelişimi hem gelişim ile hem de bilişsel gelişim ile alakalıdır. Ahlak Gelişimi konumuzda psikanaliz kuramlarında ve öğrenme kuramlarında ahlak gelişimi konularını inceleyeceğiz. Önceki konumuzda Vygotsky Dil Gelişimi konusunu tamamlamıştık. Sıradaki kpss gelişim psikolojisi dersi konumuz ise Ahlak Gelişimi olacak.

Ahlak Gelişimi

Ahlak gelişimi bireyin yaşadığı toplumun kurallarını içselleştirmesi olarak tanımlanabilmektedir. Birey bu içselleştirmeyi gerçekleştirirken yeni değerler sistemi oluşturur ve kendinden de bir şeyler katar. Bunu yapmak içinde bilişsel gelişimde bir düzey gerektirir.

Yapılan bazı tanımlamalara göre ahlak; doğruyu yanlıştan ayırt etme, bu ayrıma göre davranma, erdemli davranışlar ile onur duygusunu yaşama ve insanın kuralları çiğneyen eylemleri için suçluluk duymasıdır.

Psikanaliz Kuramlarında Ahlak Gelişimi

1. Frued

Çocukların ahlak kurallarını faillik evrede, kendi cinsiyetteki ebeveynlerinden özdeşim yolu ile öğrenirler. Bu özdeşim sonucu çocukta süperego ortaya çıkmaktadır.

Süperego vicdan ve ego ideali olarak iki bölümden oluşur. Vicdan bireyin yapmaması gerekenleri, ego ideali ise yapması gerekenleri içermektedir. Kişi vicdanının sözünü dinlemez ise suçluluk hissedecektir. Eğer ego idealinin isteklerine yerine getiremez ise utanç hisseder. Frued’a göre kişinin vicdan ve ego ideallerine uygun davranmasının nedeni bu suçluluk ve utanç duygularıdır.

2. Erikson

Erikson’un ahlak gelişimi ile ilgili fikirleri bir çok yönden Frued ile uyuşmaktadır. Faka Frued’un görüşünden farklı olarak ahlak gelişim sürecinde anne ve babanın birlikte bir etkis olduğu görüşünü savunur.

Erikson suçluluk ve utanma duygularının yanı sıra gururu da düşüncesine eklemiştir. Çocuğun sadece suçluluk ve utanma duygularından kaçmadığını aynı zamanda kendisi ile gurur duyduğunu savunur.

Öğrenme Kuramlarında Ahlak Gelişimi

1. Skinner / Edimsel Koşullanma

Çocuğun ahlaka uygun davranış gerçekleştirdiğinde pekiştirilmesini, uygun olmayan davranışlarında ise cezalandırılması gerektiğini savunur.

2. Sosyal Öğrenme / Bandura

Bandura bireylerin çevresindeki diğer insanları gözlemleyerek doğrudan ceza ve pekiştirme ile öğreneceklerinden fazlasını öğrenirler.

Kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi dersi Ahlak Gelişimi konusunu tamamladık. Bir sonraki gelişim psikolojisi dersi konumuz Piaget ve Ahlak Gelişimi olacaktır.