Psikolojide Araştırma Yöntemleri

Psikolojide araştırma yöntemleri kpss gelişim psikolojisi içerisinde yer almaktadır. Bir önceki gelişim psikolojisi dersinde psikolojinin alt dallarını incelemiştik. Bu yazıda da psikolojide araştırma yöntemlerini irdeleyeceğiz. Her araştırma yöntemi bilimsel olduğu gibi psikolojide araştırma yöntemleri de bilimsel yöntemler dahilinde olmaktadır. Bu aşamada belirlediğimiz araştırma, önce bir sorunla karşılaşma, bilgi toplama, toplanan bilgileri inceleme, incelenen bilgileri yorumlama ve nihai olarak yorumlanan bilgileri belli ölçütlere göre raporlama sürecinden geçmektedir.

Psikolojide araştırma yöntemleri de düzenli, nesnel, analitik, veriye dayanan ve tekrar edilebilir bilimsel tekniklerle oluşturulmuş yöntemlerdir.

Psikolojide Araştırma Yöntemleri

Kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi içinde yer alan psikolojide araştırma yöntemleri betimsel, deneysel ve istatistiksel (korelasyonel) yöntemler olarak karşımıza çıkmaktadır.

1) Betimsel Yöntemler: Belli bir davranışın tanımlanması, sınıflanması ve diğer davranışlarla olan ilişkilerin belirlenmesine yönelik oluşturulan yöntemlerdir. Betimsel yöntemler de kendi içinde birçok alt başlığı barındırmaktadır.

a) Doğal Gözlem: Bir davranışı doğal ortamda hiçbir etki ya da müdahale olmaksızın gözlemlenmesidir. Gözlemci hiçbir şekilde koşulları etkileyemez.

b) Sistematik Gözlem: Araştırmacılar tarafından belirlenen şartlarda sadece konu olan davranışların üzerinde yoğunlaşmaktır.

c) Testler: Belli davranışları ve bu davranış özelliklerini ölçmek için kullanılan yöntemdir.

d) Anket: Genelde geleceğe ilişkin olaylar için bireylerin düşünce ve duygularını belirlemek amacıyla düzenlenen sorulardır.

e) Olay (Vaka) İncelemesi: Bir olayın bireyin eski yaşantıları, çevresi, dosyaları ve buna benzer birçok detaylar incelenerek, derinlemesine araştırma yaparak bilgi edinme yöntemidir.

d) Görüşme (Mülakat): Betimsel yöntemler içinde sonuncu alt başlık olan görüşme, genelde uygulamalı alanlarda yüz yüze etkileşim ile bireyin davranış ve düşüncelerini belirleme yöntemidir.

2) Deneysel Yöntemler: Kpss gelişim psikolojisinin psikolojide araştırma yöntemleri konusunun ikinci başlığı da deneysel yöntemlerdir. Deneysel yöntemler bağımlı değişken, bağımsız değişken ve kontrol değişkeni üçgeni içerisinde gerçekleşmektedir.

a) Bağımlı Değişken: Bağımsız değişkenden etkilenen ve araştırmadaki sonuç durumundaki değişkendir.

b) Bağımsız Değişken: Bağımlı değişkeni etkileyen ve araştırmada neden durumundaki değişkendir.

c) Kontrol Değişkeni: Deneysel işlemler arasında karşılaştırma yapmak amacıyla kullanılmaktadır.

Bu değişkenleri daha iyi anlamamız açısından bir örnekle açıklayalım.

3) İstatistiksel (Korelasyonel) Yöntemler: Psikolojide araştırma yöntemleri içerisinde kpss eğitim bilimleri açısından bizim için önemli yöntemlerden birisi de istatistiksel yöntemdir. Herhangi iki değişken arasındaki ilişkiyi anlayabilmek ve değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için bu yöntemi kullanmaktayız.

Değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmek için korelasyon katsayısı kullanılır. Korelasyon katsayısı (r) +1.00 ile -1.00 arasında bir değere sahiptir. Sıfır korelasyon iki değişken arasında herhangi bir ilişki bulunmadığına, pozitif korelasyon (0 ile +1.00 arasındaki değer) iki değişken arasında bağ olduğuna, negatif korelasyon (-1.00 ile 0 arasında değer) iki değişken arasında ilişkini zıtlığına işaret eder. Korelasyon katsayısı +1′ e ne kadar yakınsa o derece güçlü ilişki var deriz. Korelasyon katsayısı -1’e ne kadar yakınsa ilişkiler arasında o derece zıtlık vardır diyebiliriz.

Psikolojide araştırma yöntemleri içinde bilimsel yöntemler dışında kullanılan bir başka yöntem gelişimsel yöntemdir. Kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi açısından önemli olan gelişimsel yöntemi inceleyelim.

4) Gelişimsel Yöntem: Farklı yaşlardaki insanların değişimlerinin incelendiği bu yöntem kesitsel, boylamsal ve sırasal yöntemlerden oluşmaktadır.

a) Kesitsel Yöntem: Aynı anda farklı yaşlardaki birey gruplarının incelenmesidir.

b) Boylamsal Yöntem: Bir araştırma grubunu farklı zaman dilimlerinde tekrar tekrar incelenmesidir.

c) Sırasal (Ardışık) Yöntem: Kesitsel ve boylamsal yöntemlerinin aynı anda kullanılmasıdır. Yani farklı yaş gruplarındaki bireylerin farklı zaman dilimlerinde tekrar incelenmesidir.

Psikolojide araştırma yöntemleri konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss eğitim bilimleri gelişim psikolojisi konusu gelişim psikolojisi temel kavramlar olacaktır.