Yetişkinlerde Bilişsel Gelişim

Yetişkinlerde Bilişsel Gelişim konusunda W. Perry’e göre düşünsel değişim seyri ve Belenky’e göre bilmenin beş aşaması gibi başlıkları irdeleyeceğiz. Önceki konumuzda ise Bruner ve Gelişim Dönemleri detaylarını incelemiştik. Şimdi de kpss eğitim bilimleri gelişim psikoljisi dersinde yer alan Yetişkinlerde Bilişsel Gelişim olacakır.

Yetişkinlerde Bilişsel Gelişim

Yetişkinler üzerinde gerçekleştirilen birçok bilişsel gelişim çalışması üniversite öğrencileri üzerinde yapılmıştır. Bunlar arasında W.Perry ve M.Belenky’nin çalışmaları dikkat çekicidir. Yetişkinlerde bilişsel gelişim alanında ilk olarak W. Perry çalışmalarına bakalım.

1) W. Perry

W.Perry, Harvard üniversitesinden bir grup öğrenci üzerinde yaptığı araştırmalarda üniversite öğrencilerine “Gerçeklik nedir?”, “Bilgi nereden gelir?” gibi epistemolojik sorular yöneltmiştir. W.Perry1970 yılında yaptığı bu çalışmanın ardından 11 yıl sonra çalışmasını tekrarlamış ve benzer sonuçlar elde etmiştir. Araştırmalarında üniversite eğitiminin ve yaşantısının bu kişiler üzerinde bilişsel olarak ne gibi etkiler ve değişiklikler oluşturduğunu bulmaya çalışmıştır.

W.Perry’ e göre düşünsel değişim seyri;

a. Temel İkilemcilik

Bu aşamada bilgi birey için mutlaktır. Yani bir şey ya siyah ya beyazdır, arası yoktur. Güçlü önyargılara sahip olunan bir dönemdir. Bir üst aşamaya geçmeleri için var olan önyargılarına uymayan yaşantılardan geçmeleri gerekmektedir. Yaşantılar öğrenciye yaşamın kuralının siyah yada beyaz olmadığını, arada bazı renklerinde olduğunu bireye gösterir.

b. Çoğulculuk

Bu aşamadaki birey, herkesin kendince doğru olduğuna inanır. Çoklu bakış açıları fark edilmiştir.

c. Görelilik

Birey bu aşamada herkesin kendince bir fikri olduğunu ve bu fikirlerden herhangi birinin doğru olabileceğini anlar. Bilginin mutlak olmadığını görür.

d. Görelilikte Kalıcılık

Birey bu aşamada bazı fikirlerin doğruluk payını diğerlerine göre kıyaslar ve anlar.

2) Belenky’e Göre Bilmenin Beş Aşaması

Belenky’nin ortaya koyduğu bu dönemler, W.Perry’nin epistemolojik dönemlerine benzer. Bu dönemler şunlardır:

a. Sessizlik: Dışsal otoriteye tümden bağımlılık vardır.

b. Edinilmiş Bilgi: Çoğulculuk hakimdir. Bilgiye sahip kişiler özen ve dikkatle dinlenerek doğru bilgiler elde edilebilir.

c. Subjektif Bilgi: Bilgi kişiseldir.

d. Yaşantısal Bilgi: Bilgi edinmek objektif yolla olur.

e. Yapılandırılmış Bilgi: Bilgi tamamen bağımsaldır. Bilgiyi edinmek hem kişisel hem de objektif yolla olur.

Kpss eğim bilimleri gelişim ve öğreneme dersi Yetişkinlerde Bilişsel Gelişimi inceledik. Bir sonraki gelişim psikolojisi dersi konumuzda Oyun Gelişimi (MILDRED B. PARTEN) inceleyeceğiz.