Kamu Hukuku – Hukukun Dalları

Kamu hukuku konusuna geçmeden önce Hukukun dallarını ana başlık halinde sıralayalım. Hukuk sisteminin alt dalları 3’e ayrılmaktadır.

KAMU HUKUKU

Kamu Hukuku: Kişilerin devletle veya devletin bir başka devletle olan ilişkilerini düzenler. !Kişi ile devlet arasındaki ilişkilerde devlet üstün durumdadır. Yani eşitlik yoktur.

Kamu hukuku ilişkisi tek taraflı olup devlet, iradesini açıklamakla hukuki ilişki ortaya çıkar. Devlet aldığı kararları kendisi tek taraflı olarak resen icra edebilmektedir. Kpss genel kültür ve Kpss vatandaşlık konuları içerisinde yer alan Kamu Hukuku aşağıdaki dalları ile karşımıza çıkmaktadır.

1) Anayasa Hukuku: Devletin Şeklini ve teşkilatlanmasını, organlarını, bu organların işleyişini, kişilerin temel hak ve hürriyetleri ve bunların güvence altına alınmasını düzenleyen hukuk kurallarının bütünüdür. Temel kaynağımız 1982 Anayasasıdır. Kpss Anayasa konusuna çok önem vermektedir. İleride bu konu üzerinde daha fazla ayrıntılarıyla beraber durulacaktır.

2) İdare Hukuku: Devlet idaresinin örgütlenmesini ve işleyişini, kişilerin idareyle olan ilişkilerini düzenler. İdare hukukunda temel kuralların yer aldığı tek bir kanun yoktur. Buna bağlı olarak Devlet Memurları Kanunu, İdari Yargılama Kanunu, Belediye Kanunu gibi kanunlar yer almaktadır.

3) Ceza Hukuku: Suçu oluşturan fiillerin neler olduğu ve bu fiilleri yapanlara ne gibi cezaların verileceğini gösteren kurallardır. Temel aldığımız kanun 1 Haziran 2005 Tarihli Türk Ceza Kanunu’dur.

– Bir hareketin suç sayılabilmesi için şunlar gereklidir:

• Kanunilik (Tipiklik) Unsuru: Kanunda açıkça tanımlanmış olmasıdır.
• Maddi (Hareket) Unsuru: Bu iki şekilde olmaktadır. İcra: hareketi yapmak şeklinde; İhmal: hareketi yapmamak şeklinde.
• Manevi (Kusurluluk) Unsuru: Bu da ikiye ayrılmaktadır. Kast: bilerek, isteyerek yapma; Taksir: sonucu öngöremediğimiz durumlardır.

– 1982 Anayasasında yer alan suç ve cezalara ilişkin esaslar:

• Masumiyet Karinesi: Suçluluğu mahkeme kararınca sabit oluncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.
• Cezanın Şahsiliği: Ceza sorumluluğu şahsidir.
• Kanun dışı yollardan elde edilen bulgular delil olarak kullanılamaz.
• Suç ve cezalar geçmişe yürütülemez.
• Hiç kimse sadece sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirmediği için özgürlüğünden alıkonamaz.

4) İcra – İflas Hukuku: Mahkemelerin vermiş oldukları kararları devlet organları vasıtasıyla zorla yerine getirilmesini düzenleyen hukuka İcra Hukuku denir. İcra işlemleri mahkemede değil, icra dairesinde görülür.

Tacir kişiler iflasa tabidir ve bundan yola çıkarak özel bir takip yöntemini düzenleyen hukuka İflas Hukuku denir. Burçlunun hacze konu olabilecek bütün mallarına İflas Masası denir. İflas eden borçluya da Müflis denir.

5) Devletler Genel Hukuku: Kamu hukuku içinde yer alan ve diğer adı da Uluslararası Genel Hukuk bu dal, devletlerin ve uluslararası kuruluşların birbirleri ile olan ilişkilerini düzenleyen hukuk kurallarının bütünüdür.

6) Yargılama Hukuku: Bağımsız mahkemelerin adalet dağıtırken başvuracağı yöntemi belirler.

7) Vergi Hukuku: Kpss genel kültür içinde yer alan kpss vatandaşlık Kamu Hukuku ile ilgili en son değineceğimiz vergi hukuku, devletle kişiler arasındaki ilişkileri inceler. Vergi hukukunda aşağıdaki bilgileri de Kpss sorularında karşımıza çıkması sebebiyle lütfen aklımızda tutalım.

* Vergide Kanunilik: Kanunda belirlenen biçimde vergi alınması.

* Vergide Genellik: Herkesten vergi alınması.

* Vergide Adalet: Kişilerin mali gücünün göz önünde tutulması.

Vergi Türleri

1) Gelir Üzerinden Alınan Vergiler: Gelir vergisi, Kurumlar vergisi vs.

2) Gider Üzerinden Alınan Vergiler: KDV, Bankacılık ve sigortacılık işlemleri vs.

3) Servet Üzerinden Alınan Vergiler: Emlak vergisi, Veraset (miras) vergisi, İntikal (Bağış, şans oyunları) vergisi, Motorlu Taşıtlar vergisi, ÖTV vs.

Kamu Hukuku konusu sona ermiştir. Bundan sonraki konuda Hukukun diğer alt dalları olan Özel hukuk ve Karma Hukuk işlenecektir.