Klasik Koşullanma İlkeleri

Serkan Tekbaş — Thu, 30 May 2013 01:57:59 +0000

Klasik koşullanma ilkeleri kpss öğrenme psikolojisi içinde işlenmektedir. Bu bölümde klasik koşullanma ilkeleri içinde olan bitişiklik, habercilik, olumlu habercilik, olumsuz habercilik, pekiştirme, alışma, alfa tepkisi, sönme ve kendiliğinden geri gelme kavramlarını işleyeceğiz.

Klasik Koşullanma İlkeleri

Kpss öğrenme psikolojisi klasik koşullanma ilkeleri içinde ilk olarak bitişiklik kavramıyla başlıyoruz.

Bitişiklik: Koşullanmanın oluşması için koşullu ve koşulsuz uyarıcının kısa süre içerisinde verilmesidir. Aradaki zaman ne kadar kısa ise koşullanma o kadar çabuk ve güçlü gelişecektir.

Garcia bu ilkeyi yıkacaktır.

Habercilik (Uyaran Sıralaması): Rescorla tarafından ortaya konulan habercilik, bir uyarandan sonra yeni bir uyaran geleceğine ya da uyaranın kesileceğine dair koşullanmasıdır.

Olumlu Habercilik (İleriye Koşullanma): Kendisinden sonra koşulsuz uyarıcının geleceğine dair haber vermesidir. Diğer adı da ileriye dönük koşullanma olan olumlu habercilikte, önce koşullu uyarıcı sonra koşulsuz uyarıcı vardır.

Zil + Et (Koşulsuz uyarıcı) > Olumlu habercilik.

Zil + Elektrik Şoku (Koşulsuz uyarıcı) > Olumlu habercilik.

Olumsuz Habercilik (Geriye Koşullanma): Bir uyarıcının koşulsuz uyarıcının kesileceğine dair haber vermesidir. Diğer adı da geriye dönük koşullanmadır.

Zil çalınca dersin biteceğinin haber verilmesi > Olumsuz habercilik.

Rescorla’ya göre, koşullanmada uyaran sırası önemli değildir. Bu ilk kez ortaya konulan bir düşüncedir. Ayrıca koşulsuz uyarıcı önce gelse bile koşullanma gerçekleşmektedir.

Pekiştirme: Kpss öğrenme psikolojisi klasik koşullanma ilkeleri içinde yer alan pekiştirme kavramı koşulsuz uyarıcının pekiştireç görevi üstlenmesiyle gerçekleşir. Klasik koşullanmada pekiştireç yani koşulsuz uyarıcı organizmanın tepkisinden önce verilmelidir.

Zil sesinin hemen ardından et verilmesi sırasında oluşan klasik koşullanmada et, koşulsuz uyarıcı olduğu gibi aynı zamanda pekiştirme görevi üstlenmektedir.

Birincil Pekiştireç: Öğrenilmemiştir ve koşulsuz uyarıcının kendisidir.

Et, çikolata, elektrik şoku vs.

İkincil Pekiştireç: Öğrenilmiştir ve koşullu uyarıcının kendisidir.

Zil sesi, para, okul vs.

Alışma: Klasik koşullan ilkeleri içindeki alışma, bir uyarıcıyla sürekli karşılaşma durumunda organizmanın bu uyarıcıya karşı duyarlılığını yitirmesidir. Organizmanın bir uyarıcıya eskisinden daha az tepki vermesidir.

Edimsel koşullanma içinde de alışma kavramı vardır ancak değişik şekilde tanımlanacaktır.

Zil sesine salya tepkisi veren köpeğe uzun bir süre sonra sadece zil sesi verilir ve ardından et verilmezse, köpek zil sesine daha az salya salgılamaya başlar.

Alfa Tepkisi: Organizmanın beklenen tepkiye benzer olarak vereceği her tepkiye alfa tepkisi denir.

Zil sesinden sonra birkaç kez et verilir. Daha sonraki zil seslerinde köpek salya salgılamak yerine zil sesine dikkatini verir ve o yöne doğru odaklanır. Bu yakın tepkiye alfa tepkisi denir.

Sönme (Deneysel Çözülme): Koşulsuz uyarıcının ortamdan çekilmesi durumunda davranışın bırakılmasıdır.

Zil sesinden sonra et verilmemesi durumunda bir süre sonra köpek salya salgılamaz. Sönme gerçekleşir.

Kendiliğinden Geri Gelme: Sönmüş bir tepkinin sonra tekrardan ortaya çıkmasıdır. Yani koşulsuz uyarıcı verilmeden davranışın gerçekleştirilmesidir.

Kendiliğinden geri gelme sönmüş bir tepkinin yok olmadığının da kanıtıdır.

Zil sesine salya tepkisi vermeyi bırakan köpek uzun bir süre sonra zil sesine salya tepkisi verirse kendiliğinden geri gelme gerçekleşir.

Kpss eğitim bilimleri öğrenme psikolojisi klasik koşullanma ilkeleri içinde yer alan habercilik, olumlu habercilik, olumsuz habercilik, pekiştirme, alışma, alfa tepkisi, sönme ve kendiliğinden geri gelme kavramları tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss öğrenme psikolojisi konusu Klasik Koşullanma İlkeleri içinde yer alan genelleme, ayırt etme, korku koşullanması, geçici koşullanma, birden fazla uyarıcıya koşullanma, engelleme ve gölgeleme kavramları olacaktır.

Bu yazı Klasik Koşullanma İlkeleri ilk olarak şurada görüldü: .