Demokrasi ve çeşitleri kpss vatandaşlık dersine ait, özellikle ülkemizdeki bireylerin de bilmesi gereken temel özelliklere sahip bir konudur. Vatandaşlık dersinin bu bölümünde demokrasinin tanımını ,araçlarını ve demokrasinin çeşitlerini irdeleyeceğiz.

Demokrasi

Kpss vatandaşlık dersinde yer alan demokrasi, kısa bir tanımla halkın kendi kendini yönetmesidir. Demokraside meclisin olması şart değildir. Bu önemli bir ayrıntıdır. Doğrudan demokraside görüldüğü gibi halk kendini meclis olmadan da doğrudan yönetebilmektedir.

5 temel ilkeye dayanır. Bu ilkeler olmadan demokratikleşmeden bahsedilemez.

Demokrasinin Araçları

1) Parlamento (Meclis): Halkı temsilen bir meclis seçilir.

2) Belli Aralıklarla Yapılan Seçim: Meclisin seçimlerle yenilenmesidir. Anayasamızın siyasi haklar ve ödevler kısmında seçim ilkeleri sayılmıştır. Bunlar;

• Serbest Oy: Oyların özgürce kullanılmasıdır.
• Genel Oy: Servet, vergi, öğrenim durumu ve cinsiyet gibi sınırlamalar olmaksızın bütün vatandaşların oy hakkına sahip olmasını ifade eder.
• Gizli Oy – Açık Sayım: Oyların gizli kullanılması ve herkese açık olarak sayılmasıdır.

• Eşit Oy: Her seçmenin bir tek oya sahip olması anlamına gelmektedir.
• Tek Dereceli Seçim: Seçmenlerin temsilcilerini doğrudan seçmelerini ifade eder.

3) Çoğunlukçuluk: Çoğunluğun dediğinin yerine getirilmesidir. Demokrasinin olmazsa olmazı değildir.

Demokrasi Çeşitleri

Kpss vatandaşlık dersinde demokrasinin çeşitleri 3 tanedir.

1) Doğrudan Demokrasi: Halkın tamamının alınan kararlarda etkili olmasıdır. Doğrudan demokraside meclis yoktur. Bu sebeple uygulanması zordur. Zenginlik ve nüfus azlığı ister.

2) Yarı Doğrudan Demokrasi: Temsilciler olmasına rağmen halkın da alınan kararlarda etkili olmasıdır.

• Referandum: Parlamento tarafından kabul edilen veya kabul edilecek olan bir kanunun halkın onayına sunulmasıdır. Türkiye’deki referandumlar :
  1. 1961 Anayasası’nın yürürlüğe girmesi.
  2. 1982 Anayasası’nın yürürlüğe girmesi.
  3. 1987 yılında siyasi yasaklıların yasağı kalksın mı? Diye yapılan referandum.
  4. 1988 yılında seçimlerle genel seçimler birleşsin mi? Diye yapılan referandum.

5. 2007 Anayasa değişikliği referandumu.
6. 2010 Anayasa değişikliği referandumu.
• Halk Vetosu: Halkın referandum yapılması konusunda girişimde bulunmasıdır. Kısaca halkın referandum isteğidir.
• Halk Teşebbüsü: Halkın belli sayıda imza toplayarak belli bir konuda yasa çıkarması için veya yasalarda değişiklik yapılması için yasama organını harekete geçirmesidir.
• Temsilcilerin Azli: Halkın çalışmalarından memnun kalmadığı temsilcilerini görevden almasına imkan veren bir yöntemdir.

3) Temsili Demokrasi: Halkın, kendi seçtiği temsilciler tarafından idare edilmesidir.

Kpss genel kültür vatandaşlık dersine ait bu konu da tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss anayasa konusu Hükümet Sistemleri olacaktır.

Bu yazı Demokrasi ve Demokrasi Çeşitleri ilk olarak şurada görüldü: .