Rehberlik modelleri kpss eğitim bilimleri rehberlik dersinin temelini oluşturan yaklaşımları kapsamaktadır. Rehberlik modelleri Parsons modeli, eğitimle kaynaştırılmış model, klinik yaklaşım, karar verme süreci modeli, Kapsamlı PDR programları ve Okul PDR Hizmetleri modeli olarak 6 başlıkta incelenmektedir.

Rehberlik Modelleri

Kpss eğitim bilimleri rehberlik modelleri içinde ilk işleyeceğimiz konu olan Parsons modeline başlayalım.

Parsons Modeli (Mesleki Yardım Süreci)

Rehberlik hizmetinin işlevi meslek seçiminde yardım etmek olarak görünür. Bireyin ve mesleğin özellikleri araştırılır ve bireyin kendine uygun mesleğe yönelmesi sağlanır.

Frank Parsons tarafından geliştirilen bu model 3 aşamada gerçekleşmektedir.

1. Bireyin tanınması.
2. İşlerin gerektirdiği niteliklerin ve sağladığı olanakların incelenmesi.
3. Bu iki sonuçtan elde edilen bilgilerin karşılaştırılıp eşleştirilmesi şeklindedir.

Eğitimle Kaynaştırılmış Model (Brewer)

Eğitimin ve rehberliğin amacı aynıdır. Eğitim gibi rehberlik hizmetleri de sınıf içinde verilebilir. Bu model sınıf ortamında psikoloji ve uyum kurslarının rehberliğin temelini oluşturduğunu savunur.

Klinik Yaklaşım (Williamson)

Bu modelde birey tüm yönleriyle araştırılır ve sağlıklı kararlar verebilmesine yardım edilir. Tanınması gereken en önemli özellik kişilik özellikleridir.

Rehberlikte klinik yaklaşım, bireysel ayrılıkların anlaşılması ve bireysel ihtiyaçların karşılanması amaçlarına yöneliktir.

Karar Verme Süreci Modeli (Katz, Tiedeman, Jones)

Bu model iş ve meslekle ilgili kararlar verme sürecinde yardım etme işidir. Bireyin sahip olduğu özellikler mesleki seçimde doğrudan etkilidir. Ayrıca bu model bireyin eğitsel ve mesleki seçenekler arasından yapacağı kara verme sürecine profesyonel bir müdahaledir.

Kapsamlı PDR Programları

Kapsamlı PDR programları öğrencilerin gerek okulda gerekse okul dışında ihtiyaç duydukları yaşantı ve becerileri tanımlama çabası olup, iyileştirici, kriz yönelimli, önleyici ve gelişimsel danışma ve rehberlik yaklaşımlarının bütünleştirilmesi anlayışına dayalı hizmetlerin tümünü ifade etmektedir.

• Kapsamlı PDR programları tüm öğrencilerin yararlanması amacıyla oluşturulmuştur ve gelişimsel rehberlik modeline dayanır.
• Programlar 12. sınıfın sonuna kadar tüm öğrenciler için hazırlanır. Yeterlilikler ve öğrenci kazanımları mesleki, eğitsel ve kişisel-sosyal gelişim alanlarında sınıf düzeyine göre belirlenir.
• Bu kazanımlardan rehberlik saatlerinde grup etkinlikleri vs yollarla gerçekleştirilmesinden sınıf rehber öğretmenleri sorumludur.
• Yapılandırmacı yaklaşımdan yararlanılır.
• Bu program diğer öğretim programlarıyla birlikle yürütülür. Yani bağımsız değildir.
• Programın hazırlanmasından önce öğrencilerin ihtiyaçları göz önünde bulundurulur.
• Ardışık ve esnek bir yapıya sahiptir.

Okul PDR Hizmetleri Modeli

Bu model, yeni sınıf rehberlik programları ile birlikte çerçeve programlarda yeni bir düzenleme yapılmış olan ve kapsamlı rehberlik programlarını temel alan bir modeldir. 4 tane temel süreci vardır.

1) Grup Rehberliği Müfredatı

• Grup etkinlikleri her sınıf düzeyinde belirlenen yeterlilikleri, yani içeriği kazandırmaya yönelik hazırlanır.
• Rehberlik müfredatı anaokulundan ortaöğretimin son sınıfına kadar ardışık, gelişimsel ve düzenli bir şekilde yapılandırılmış grup etkinliklerini kapsar.
• MEB tarafından yayınlanan etkinlikler kitabı göz önünde bulundurulur.
• Sınıf etkinliklerinin yürütülmesinden sınıf rehber öğretmeni sorumludur.

2) Bireysel Planlama

• Öğrencilerin eğitsel ve mesleki geleceklerini iyi bir biçimde planlamalarına olanak sağlamak, kendi gelişimlerini anlamak, kendi ilgi ve becerilerini değerlendirebilmelerini sağlamak öncelikli amaçtır.
• Bireysel planlama, kendini tanıma, bireysel plan yapma, bilgi verme, yerleştirme ve izleme stratejileri uygulanarak gerçekleştirilir.
• Aile ve diğer okul personelinin katılımını gerektirir.

3) Müdahale Hizmetleri

• Öğrencilerin problemleri ve acil ihtiyaçlarıyla ilgilenir.
• Problemin niteliğine bağlı olarak, bireysel ya da grupla psikolojik danışma oturumları, konsültasyon, akran desteği gibi programlarla sorunlara müdahale edilebilir.

4) Sistem Desteği

Rehberlik programının etkili bir şekilde uygulanabilmesi için gerçekleştirilecek program ve personeli destekleme çalışmalarını içermektedir.

Kpss eğitim bilimleri rehberlik dersine ait Rehberlik Modelleri konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss rehberlik konusu Rehberlik Türleri içindeki Kurumlara Göre Rehberlik olacaktır.

Bu yazı Rehberlik Modelleri ilk olarak şurada görüldü: .