Temel işlevlerine göre rehberlik kpss eğitim bilimleri rehberlik türleri içinde yer almaktadır. Bir önceki konuda kurumlara göre rehberlik türlerini irdelemiştik. Bu bölümde de temel işlevlerine göre rehberlik türlerinden uyum sağlayıcı rehberlik, yöneltici rehberlik, ayarlayıcı rehberlik, geliştirici rehberlik, önleyici rehberlik, tamamlayıcı rehberlik, iyileştirici (çare bulucu) rehberlik ve krize müdahale konularını işleyeceğiz.

Temel İşlevlerine Göre Rehberlik

Kpss eğitim bilimleri temel işlevlerine göre rehberlik türlerinden ilk olarak uyum sağlayıcı rehberlik konusunu ele alalım.

Uyum Sağlayıcı Rehberlik

Öğrencilerin çevrelerine sağlıklı bir şekilde uyum sağlamalarına yardımcı olmak amacıyla gerçekleştirilen çalışmalar uyum sağlayıcı rehberlik kapsamına girmektedir.

Problemli öğrencilerin tespit edilerek danışmana yönlendirilmesi de uyum sağlayıcı rehberlik kapsamındadır. Ayrıca öğrencilerin köyden kente göç, demokratik yaşam tarzı gibi faktörler sonucu meydana gelen değişimlere uyum sağlamasına ve uyum sorununun çözümüne yardımcı olmak uyum sağlayıcı rehberliğin kapsamına girmektedir.

Her yaş grubuna basit ya da ciddi problemi olan, aşırı uyumsuz davranan bireylere yönelik yardım sürecidir.

Yöneltici Rehberlik

Çoğalan okul türleri ve bu bağlamda problem çeşitlerinin çoğalması yöneltici rehberliği zorunlu kılmıştır. Yöneltici rehberlik bireysel farklılıklara göre ders, alan, okul ve meslek seçiminde verilecek rehberlik hizmetlerini kapsamaktadır.

Yöneltici rehberlik, bireyi tanımaya yönelik rehberlik hizmeti ile birlikte yürütülmelidir. Kişinin ilgi, yetenek, ihtiyaç ve kişilik yapısının önceden tespit edilmesi gerekmektedir.

Ayarlayıcı Rehberlik

Temel işlevlerine göre rehberlik türleri içinde yer alan ayarlayıcı rehberlik, bireyin ilgi, yetenek ve gereksinimlerine göre program yapılmasına hizmet eden rehberlik anlayışıdır.

Eğitimin planlanmasında, müfredat programlarının hazırlanmasında ve geliştirilmesinde ayarlayıcı rehberlik hizmetinden faydalanılır.

Geliştirici Rehberlik

Bireylerin gelişimsel sorunlarını çözmeye ve bu sorunlarla etkili bir şekilde başa çıkmalarında yardımcı olan rehberlik hizmetidir.

Kriz yönelimli olmak yerine önleyici, geliştirici ve koruyucudur. Bu sebeple ekiple çalışmayı öngörür.

Önleyici Rehberlik

Olumsuz davranışları ortaya çıkarmadan ve olumsuz etkileri görülmeden önlenmesini sağlayan rehberlik türüdür.

Öğrenme güçlüklerini ortaya çıkaracak durumların tespitinin yapılması, ortam ayarlaması yapmak önleyici rehberliğin içindedir.

Tamamlayıcı Rehberlik

Rehberliğin öğretim dışındaki çalışmalarla eğitimin amacına ulaşmasına, öğrencinin başarısını arttırmaya yardımcı olması tamamlayıcı rehberliktir.

Okullardaki eğitim-öğretim sürecinin daha verimli olması için rehberlik hizmetleri ile birlikte yürütülmesi gerekir. Bunun için öğretmenlerin rehberlik bilgileriyle donatılmaları da tamamlayıcı rehberliğin hedefleri arasındadır.

İyileştirici (Çare Bulucu) Rehberlik

Çare bulucu rehberlik ile bireyin yetersizliklerine odaklanılmakta ve onun istenmeyen davranışı düzeltilmeye çalışılmaktadır.

Krize Müdahale

Temel özelliği ani olan krizler, rutin yaşamın dengesini bozduğu için acil müdahale gerektiren davranışlardır. Daha önceki konularda krize müdahale konusunda değinmiştik.

Bir öğrencinin ölümü, kazalar, doğal afetler, şiddet olayları gibi kriz anlarında rehber öğretmenler diğer etkinlikleri iptal ederek bireysel ya da grupla danışmanlık yapabilir. Diğer okullarla, bireyin ebeveynleriyle görüşebilir, öğretmenlere bu konuda destek verebilir ve etkilenen öğrencileri izlemeye alabilir.

Kpss eğitim bilimleri rehberlik türleri içinde yer alan temel işlevlerine göre rehberlik konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss rehberlik konusu Birey Sayısına Göre Rehberlik olacaktır.

Bu yazı Temel İşlevlerine Göre Rehberlik ilk olarak şurada görüldü: .

Rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler ve rehberlik anlayışındaki gelişme ve değişmeler kpss rehberlik dersine ait önemli konular içinde yer almaktadır. Bu bölümde rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler olan sosyo-kültürel ve ekonomik etmenler, aile yapısının ve fonksiyonunun değişmesi, toplumda nitelikli insan gücü ihtiyacının artması, felsefi ve psikolojik etmenler olarak sıralanmaktadır.

Rehberliğin Ortaya Çıkmasını Gerektiren Gelişmeler

Kpss eğitim bilimleri rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler içinde ilk olarak Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Etmenler başlığını inceleyelim.

1) Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Etmenler

a. Hızlı Değişim Sonucu Topluma Uyumun Güçleşmesi

• Kültürel alışverişin hızlanması.
• İnanç ve değerlerdeki değişmeler.
• Bilim ve teknolojideki değişmeler.
• Nüfus artışı ve güçler.
• Kuşak çatışmaları.
• Ruhsal bozukluklar.

b. Aile Yapısı ve Fonksiyonunun Değişmesi

• Geleneksel aileden çekirdek aileye geçilmesi.
• Kadının çalışma hayatına girmesi.
• Ailenin görevlerinden bazılarının okula kayması.

c. Toplumun Nitelikli İnsan Gücü İhtiyacının Artması

• İş hayatındaki gelişmeler.

• Mesleklerin çeşitlenmesi.

2) Felsefi ve Psikolojik Etmenler

a. Demokrasi Düşüncesinin Gelişmesi

• İnsana verilen değerin artmaya başlaması.
• Bireylere tanınan seçme özgürlüğünün artması.
• Karar vermede alternatiflerin çoğalması.

b. Psikolojik Etmenler

• Psikolojinin bulgularının genişlemesi.
• Deneysel yöntemlerin artması.

Rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler bunlardır. Şimdi kpss eğitim bilimleri içindeki rehberlik anlayışındaki gelişme ve değişmelere göz atalım.

Rehberlik Anlayışındaki Gelişme ve Değişmeler

1) Kriz Yönelimli Rehberlik Anlayışı

• Bireye olağanüstü olay ve kriz durumlarında yardım edilir.
• Şimdiki zaman esastır.

• En ilkel rehberlik anlayışıdır.
• Kriz yönelimli rehberlik zamanla iyileştirici ve çare bulucuya döner.

2) İyileştirici ve Çare Bulucu Rehberlik Anlayışı

• Bireyin eksik yanları, hatalı davranışları üzerinde odaklanır ve bunları tamamlayıcı rol üstlenir.
• Geçmiş zaman esastır.
• Kriz durumları söz konusu değildir.

3) Önleyici rehberlik Anlayışı

• Muhtemel sorunları ortaya çıkmadan önce kestirilerek tedbirler alınır.

• Gelecek zaman esastır.

4) Gelişimsel Rehberlik Anlayışı

• Çağdaş rehberlik anlayışıdır.
• İçinde bulunulan yaş ve gelişim döneminin gereği olarak yerine getirilmesi beklenen gelişim görevleri üzerine odaklanır.
• Bundan önce sayılan tüm rehberlik anlayışlarını kapsar.
• Temel amaç, bireyin bütünsel olarak gelişmesidir.
• Diğer modeller sadece sorunlu öğrenciler üzerine odaklanırken, bu anlayış tüm öğrencilerle ilgilenir.
• Hayat boyu devam eden bir hizmettir.
• Gelişimsel ihtiyaçlar ön plandadır.
• Ardışık ve esnek bir program vardır.
• Tüm okulun katılımını gerektirir.
• Her gelişim bir sonraki gelişimin ön koşuludur ilkesi vazgeçilmezdir.

Kpss eğitim bilimleri rehberlik dersine ait rehberliğin ortaya çıkmasını gerektiren gelişmeler ve rehberlik anlayışındaki gelişme ve değişmeler konuları tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss rehberlik konusu Rehberlik Modelleri olacaktır.

Bu yazı Rehberliğin Ortaya Çıkmasını Gerektiren Gelişmeler ilk olarak şurada görüldü: .