Alternatif Değerlendirme Yöntemleri

Serkan Tekbaş — Sat, 08 Jun 2013 18:21:43 +0000

Alternatif değerlendirme yöntemleri kpss ölçme ve değerlendirme dersine ait bir konudur. Alternatif değerlendirme yöntemleri portfolyo değerlendirme, performans görevi ve değerlendirme, akran değerlendirme, öz değerlendirme, tanılayıcı dallanmış ağaç, yapılandırılmış grid ve kelime ilişkilendirme testi olarak 7 başlıkta incelenecektir.

Alternatif Değerlendirme Yöntemleri

1) Öğrenci Gelişim Dosyası – Portfolyo Değerlendirme

Kpss ölçme ve değerlendirme dersindeki öğrenci gelişim dosyaları, öğrencilerin kendileri için önceden belirlenmiş hedeflere ulaşmak için izledikleri yolları gösteren, yaptıkları çalışmaların ve kazanımlarının kanıtı olan ürünleri koydukları dosyalardan oluşmaktadır.

!Portfolyo ile hem öğrenme süreci hem de öğrenme ürünleri birlikte değerlendirilir.

Öğrenci gelişim dosyaları bireyseldir ve ortak hedefler için kullanılamaz.
Öğrenci başarısının değerlendirilmesinde portfolyo kullanılabilir.
Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerinin gelişmesi için öğrenci gelişim dosyası kullanılabilir.
Öğrenci gelişiminin aileler, diğer öğretmenler ve tüm kesimler tarafından izlenmesi gerektiği durumlarda kullanılabilir.
Biçimlendirici değerlendirme ve düzey belirlemeye dönük değerlendirme için kullanılabilir.

Tanıma – Yerleştirme amacıyla portfolyo kullanılması mümkün değildir.

Analiz, sentez ve değerlendirme basamaklarında davranışların kazandırılması ve ölçülmesi istendiğinde kullanılabilir.

Öğrenci gelişimini ve sürecini izlemek, öğrenciye sorumluluk ve araştırma duygusu kazandırmak, öğrencilerin kendisini değerlendirebilmesine olanak sağlamak, öğrencinin kendi ilgi ve yeteneklerini keşfetmesini sağlamak, sunum ve sosyal becerilerin kazanılması gibi hedefler öğrenci gelişim dosyası kullanmanın amaçları arasında yer almaktadır.

2) Akran Değerlendirme

Kpss ölçme ve değerlendirme dersinde yer alan akran değerlendirme, öğrencilerin kendi arkadaşlarının çalışmalarını belirlenen ölçütlere göre değerlendirildiği değerlendirme türüdür.

Katılımcı bir değerlendirmedir.
Öğrenciler birbirlerinden bilgi alışverişi sağlar.
Öğrencilerin kendi güçlü ve zayıf yanlarını görmelerini sağlar.

Akran değerlendirme içinde yanlı davranma olabileceği için böyle bir sınırlılık da bulunmaktadır.

3) Öz Değerlendirme

Öğrencilerin, başta belirlenmiş ölçütleri kullanarak belli bir konuda kendi çalışmalarını, bilgi, beceri, tutum ve davranışlarını kendi kendilerinin değerlendirmesidir.

Öğrenci kendi eksiklerini görebilir.
Öğrenci kendini değerlendirirken neleri öğrenip neleri öğrenmediğini belirleyebilir.
Öğrenci kendi güçlü ve zayıf yönlerini görebilir.

Akran değerlendirmede olduğu gibi öz değerlendirme içinde de yanlılık söz konusudur.

4) Tanılayıcı dallanmış Ağaç

Birbiri ile ilişkili soruları, doğru ve yanlış şeklinde birbirlerinin devamı niteliğinde sorulmasıdır. Verilen her doğru yanıta bağlı olarak başka bir soru sorulur.

Yararları

Yanlış ya da eksik davranışları ortaya çıkartır.
Öğrencilerin yanlışlarını sonraki safhada düzeltmesine olanak sağlar.
Değerlendirmeden çok öğretim amacına hizmet eder.
Bilgisayar ortamında kullanılabildiği için öğrenmeyi daha eğlenceli hale getirir.

Sınırlılıkları

Birbiriyle örüntülü doğru – yanlış soruları hazırlamak zordur.
Şans faktörü doğru – yanlış sorularda çok olduğundan güvenirliği direkt etkiler.
Analiz, sentez ve değerlendirme basamağı davranışlar görülmez. Daha çok bilgi, kavrama ve uygulama basamağı görülür.
Hazırlanması uzun zaman alır ve deneyim gerektirir.

5) Yapılandırılmış Grid

Öğrencilerin gelişim düzeyine bağlı olarak 6 – 16 kutucuktan oluşan bir tablo şeklinde hazırlanan yapılandırılmış gride, her kutucuğa bir kelime, resim, sayı vs. yazılır. Sorulan bir soruya bağlı olarak bu kutucuklardaki uygun kelime ya da kelimeler öğrenci tarafından seçilmesi istenir. Doğru cevap sayısına bağlı olarak, öğrencilerin seçtiği doğru ve yanlış sayılarına bağlı olarak puanlama yapılır. Böylece doğrular gibi yanlışların da puanlamaya katılması sağlanır.

Yararları

Görsel düşünce ve becerilerin gelişimini sağlar.
Değerlendirmenin monotonluktan uzaklaşması sağlanır.
Yanlış seçilen kutucuklar öğrencilerin eksiklerini ortaya koyar.
Yanlışları eleyerek doğru yanıt bulunma gibi bir durum yoktur.
Kısa sürede uygulanabilir.

Sınırlılıkları

Soru hazırlaması zordur.
Sentez ve değerlendirme basamağında kullanılamaz.
Şans faktörü vardır. Ancak çoktan seçmeli teste göre daha az şans faktörü vardır.

6) Performans Görevi ve Değerlendirme

Alternatif değerlendirme yöntemleri içinde yer alan öğrencilerin gerçek yaşamında karşılaşma olasılığı olan problemlerin sunulmasıyla öğrencilerin üst düzey zihinsel becerilerin geliştirilmesi ölçülüp değerlendirilmesi için verilen görevlere performans görevi denmektedir.

Kompozisyon, model oluşturma, deney yapma, resim yapma gibi görevler performans görevlerine örnektir.

7) Kelime İlişkilendirme Testi

Alternatif değerlendirme yöntemleri içinde son değineceğimiz konu olan kelime ilişkilendirme testinde, bir konuyla ilgili önce anahtar bir kelime verilir. Verilen bu kelimeyle ilgili çağrıştırılan kelimelerin öğrenciler tarafından kısa bir sürede sıralanması istenir. Böylece öğrencinin bir anahtar kavrama ilişkin sıralı yanıtları uzun süreli bellekte, bilişsel yapıdaki kavramlar arasında ilişkileri ve kavramların anlamsal yakınlığını gösterdiği varsayılır.

Yararları

Hazırlanması kolay ve hızlıdır.
Tüm sınıf ve düzeylerde uygulanabilir.
Bireysel ya da grupla uygulanabilir.
Öğrencinin bilişsel yapısındaki kavramlar arasındaki ilişkileri ortaya koyabilmesini sağlar.
Görsel hafıza ile öğrenme kolaylaşır.

Sınırlılıkları

Uygulama, sentez ve değerlendirme basamakları için uygun değildir.
Üst düzey zihinsel beceriler olan problem çözme ve eleştirel düşünmenin ölçülmesinde uygun değildir.

Kpss eğitim bilimleri ölçme ve değerlendirme dersine ait Alternatif Değerlendirme Yöntemleri konusu tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss ölçme ve değerlendirme konusu Alternatif Ölçme Araçları olacaktır.

Bu yazı Alternatif Değerlendirme Yöntemleri ilk olarak şurada görüldü: .