Felsefi akımlar kpss eğitim bilimleri program geliştirme dersine ait bir konudur. Felsefi akımlar aynı zamanda program geliştirmenin temelleri arasında yer alan felsefi temeller yani eğitim felsefesi akımlarına da öncülük etmektedir. Felsefi akımlar idealizm, realizm, pragmatizm, varoluşçuluk ve naturalizm olarak 5 başlıkta incelenmektedir.

Felsefi Akımlar

Kpss program geliştirme dersindeki felsefi akımlar konusuna idealizm ve özellikleri ile başlayalım.

İdealizm

• Değerler ve bilgi mutlak değişmezdir.
• Gerçek sadece bilimsel yöntemle değil sezgiyle de elde edilir.
• Gerçek bilgi aklın ürünü olan bilgidir.
• İyi, doğru, güzel gibi kavramlar değişmez olduğu için evrenseldir.
• Temel amaç kişiyi Tanrı’ya ulaştırmaktır. Yani özüne döndürmektir.
• Doğruluk = Tutarlılık olarak görürler.

• Konu alanı ve bilgi merkezli bir anlayış vardır.
• Deney + sezgiyi destekler.
• Metafizik bilgiyi destekler.

Realizm

• Var olan her şey gerçektir.

• Dış dünya algılamadan bağımsızdır. Algılamasak dahi vardır.
• Doğruluk = Varlıktır tezini savunurlar.
• Gerçek sadece bilimsel yöntemle elde edilir.
• Sadece deneyi destekler.
• Kültürel mirasın aktarılması önemlidir.

Pragmatizm

Kpss program geliştirme felsefi akımlar içindeki en önemli akım olan pragmatizmin özellikleri şunlardır:

• Deneyime dayalı olduğu için amaç ve yöntemler esnektir.
• %100 doğruluk ya da yanlışlık diye bir şey yoktur.
• Çıkış noktası konu değil, çocuktur.
• Bireysel farklılıklar önemlidir.
• Mutlak, genel geçer ya da evrensel doğru yoktur.
• Doğruluk = Faydalı olduğu kadardır.
• Bilgiyi değil, öğrenmeyi öğrenmek esastır.

Varoluşçuluk

• Anahtar kelime özgürlüktür.
• Eğitimin temel amacı özgürlüklerin artırılmasıdır.
• Her öğrenci kendi değerler sistemini oluşturmalıdır.
• Öğretmen kişilik gelişimine yardım eden kişidir.
• Eğitim akademik becerilerden çok, kişilik gelişimini sağlamalıdır.

Naturalizm

• Gerçek doğadır ve insan doğal bir varlıktır.
• Eğitim, kişinin doğal ortamında öğrenmesine imkan tanımalıdır.
• Yaparak yaşayarak öğrenmenin birincil kaynaklar içerisinde gerçekleştirilmesini savunurlar.

Kpss eğitim bilimleri program geliştirme dersine ait Felsefi Akımları oluşturan idealizm, realizm, pragmatizm, varoluşçuluk ve naturalizm konuları tamamlanmıştır. Bir sonraki kpss program geliştirme konusu felsefi akımların oluşturduğu Eğitim Felsefesi Akımları olacaktır.

Bu yazı Felsefi Akımlar ilk olarak şurada görüldü: .

Yapılandırmacılık, öğretim yöntem ve teknikleri içersinde öğretim modelleri arasında yer almaktadır. Ancak yapılandırmacılık konusuna geçmeden önce ÖYT ile ilgili karıştırılan bazı kavramlara kısaca değinelim.

* Yöntem: Bir konuyu öğretmek ya da öğrenmek için seçilen ve izlenen yoldur. Yöntem yeni bilgi kazandırmaktadır.

* Teknik: Bir yöntemi uygulamaya koyma biçimidir. Teknik, öğrenilen bilgilerin tekrarını sağlar.

* Strateji: Hedeflere ulaşılmasını sağlayan ve yöntemin belirlenmesine yön veren genel bir yaklaşımdır.

* Öğretim Kuramları: Bir bilginin nasıl aktarılacağı ile ilgili teoriler üretir.

* Öğrenme Kuramları: Bireyin nasıl öğrendiği ile ilgilenilmektedir.

ÖYT kavramlarının akışını şu şekilde irdeleyebiliriz.

Yapılandırmacılık

Yapılandırmacılık, bireyin nasıl anladığını ve öğrendiğini açıklayan bilginin doğasına ilişkin bir anlayıştır. Temel hareket noktası pragmatizmdir.

Yapılandırmacılık, birçok destekleyen kuramcıyı da beraberinde getirmektedir. Eğitim bilimleri konuları içerisinde de sık sık karşılaşacağımız ve yapılandırmacılığı destekleyen bu kuramcılar; Piaget, Vygotsky, Brunner, J. Dewey, Barlett ve Gestalt’tır. Bu kuramcılar, yapısalcı yaklaşımı çeşitli şekilde açıklamaktadırlar.

Piaget’e göre, şemalar her karşılaştığı yeni durumu eski bilgileriyle açıklamaya çalışır.

Vygotsky’e göre, yapılandırmacılık bir anlamlandırma sürecidir. Bu anlamlandırma ise karşılıklı etkileşimle gerçekleşir.

Bruner’a göre, öğrenme aktiviteleri araştırma, problem çözme ve işbirliği ilkesi içerisinde gerçekleşir. Bu süreçte öğretmen rehber, öğrenci ise keşfeden kişidir.

J. Dewey’e göre, bilgi konu alanlarına bağlı değildir. Kişiler bilgiyi geçmiş yaşantılarıyla yapılandırırlar. Bu yüzden bilgi, deneysel, subjektif ve özneldir. Bilgiye ulaşmada herkes için genel geçer bir yol yoktur.

Yapılandırmacılık Türleri

Kpss öğretim yöntem ve teknikleri konusu içerisinde yer alan yapılandırmacılık türleri 4 başlık altında toplanmaktadır.

1) Bilişsel Yöntemli Yapılandırmacılık (Piaget): Öğrenme, bireysel bir girişimdir. Yani bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulur. Öğretmenin temel işlevi, öğrencinin şemaları üzerinde dengesizlik oluşturmaktır. Daha sonra öğrenci kendi şeması üzerinde dengeyi yeniden kendisi sağlayacaktır.

2) Sosyal Yönelimli Yapılandırmacılık (Vygotsky): Öğrenme, bireyin yaşadığı toplumsal ve kültürel yapı içerisinde gerçekleşen bilinçli bir etkinliktir. Öğretmenin görevi, sağlıklı bir etkileşim gerçekleştirecek ortamı oluşturmaktır. Biliş, sosyal bir yapıdır ve sosyal bağlamda oluşur.

3) Radikal Yapılandırmacılık: Bilgi, deneyim tamamen çevreye dayalı olarak gerçekleşir.

4) Eleştirel Yapılandırmacılık: Her birey önüne gelen bilgiyi eleştirel bir yapıyla karşılamalıdır.

Yapılandırmacılığı destekleyen bu açıklamalardan genel bir özet çıkarmak gerekirse;

Yapılandırmacılığın Temel Öğeleri

– Sürece öğrencilerin ilgilerini uyandıracak, gündelik hayatta karşılaşabileceği bir problemle başlanmalıdır.

– Önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında ilişkilendirme yapılabilmelidir.

– Metot olarak tümdengelim metodu kullanılır.

– Öğretim süreci öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına göre an ve an düzenleme söz konusudur. Yaşantı merkezli içerik düzenleme sürecidir.

– Etkinlikler birincil kaynaklıdır. Yani etkinlik merkezlidir.

– Disiplinler arası ve bütünleşik bir öğrenme söz konusudur.

– Öğrenci kendi öğrenmesinden sorumludur ve aktiftir. Yani bilgiyi kendisi öğretiyor.

– Öğrenme ve dil iç içedir.Deneyimlerin oluşabilmesi dile bağlıdır.

– Öğrenme sosyal bir etkinliktir, diğer insanlarla kurulan ilişkiler sonucu ortaya çıkar.

– Öğrenme durumsaldır. Dolayısıyla çevreye göre değişir.

– Öğrenme gelişimseldir. Genişleyen bir yapı halindedir.

– Süreklidir ve yaşam boyu devam eder.

– Temel amaç öğrenmeyi öğretmektir.

– Doğuştan gelmez. Kişi edilgen değildir.

– Sanal değil, gerçek durumlar üzerinde çalışılması gerekir.

– Özerklik ve girişimciliğe özendirilir.

– Öğrenme ve değerlendirme iç içedir. Portfolyo değerlendirme yani tümel değerlendirme kullanılır. Ayrıca hedefler ölçüt olamaz.

* Ortam Hazırlanması:

– Gerçek durumdan alınan zengin bir öğrenme çevresi oluşturulmalıdır.

– Ortam, öğrencilerin kendi öğrenme stratejisini düzenleyebileceği şekilde olmalıdır.

– Ortam, öğrencinin çözüm yollarını tamamen kendisi bulacak şekilde hazırlanmalıdır.

– Bireyin kendisini ifade etmesine ve bütüncül gelişimine olanak sağlamalıdır.

– Planlama sürecini öğretmen ve öğrenci birlikte belirlemelidir.

– Çok boyutlu bir değerlendirme sürecine izin vermelidir. Deneyimler dikkate alınmak zorundadır.

Yapılandırmacı Öğretim (Brunner)

Kpss eğitim bilimleri konularında yer alan yapılandırmacı öğretimi 5 aşamada inceleyebiliriz.

1) Eski bilgilerin harekete geçirilmesi: Herkes kendi yaşantısını hatırlayacak ve bunları geri getirecektir.

2) Yeni bilginin kazanılması: Bir sürü konunun yüzeysel öğrenilmesi yerine bir konunun derinlemesine öğrenilmesi daha önemlidir. ( Bütün – Parça – Bütün )

3) Bilginin anlaşılması: Yeni bilgi ile eski bilginin karşılaştırılması. Var olan şemaya uydurması veya yeni bir şema oluşturulmasıdır.

4) Bilginin uygulanması: Bütünleştirilen bilginin yeni durumda kullanılmasıdır.

5) Bilginin farkında olunması: Bireyin problemi nasıl çözdüğünün farkında olmasıdır.

* Geleneksel Yöntem ile Yapılandırmacılık Karşılaştırması:

Bu yazı Yapılandırmacılık ilk olarak şurada görüldü: .