TBMM’nin Görev ve Yetkileri konusunda meclisin sahip olduğu yetkileri ve yapmakla yükümlü olduğu görevleri inceleyeceğiz. Önceki konumuzda TBMM’de Oylama Türlerini incelemiştik. Sıradaki kpss vatandaşlık konumuz ise TBMM’nin Görev ve Yetkileri konusunu inceleyeceğiz.

TBMM’nin Görev ve Yetkileri

TBMM’nin Görev ve Yetkilerini başlıklar halinde inceleyelim.

1. Kanun Koymak, Değiştirmek veya Kaldırmak

Bakanlar Kurulu tarafından verilen kanun tasarısı veya milletvekilleri tarafından verilen kanun teklifi TBMM Başkanlığına sunulur. İlgili komisyona sevk edilir. TBMM genel kurulunda oylanır; kabul edilmemesi durumunda düzenlenmesi için geri gönderilir, kabulü halinde ise kanunlaşır. Cumhurbaşkanı onayına sunulur ve Cumhurbaşkanı 15 gün içerisinde ya geri gönderir ya da onaylanır ve resmi gazetede yayınlanır.

Cumhurbaşkanı uygun bulmadığı konular için anayasa mahkemesine iptal davası açabilir.

2. Bütçe Kanunu ve Kesin Hesap Kanunun Hazırlanması ve Görüşülmesi

Bütçe Kanunu

Bakanlar kurulu bütçe tasarılarını mali yılbaşından en az 75 gün önce TBMM’ye sunar. Komisyonda incelenen tasarı TBMM’de görüşülür. Mali yılbaşına kadar karara bağlanır. Cumhurbaşkanı bütçe kanunlarını veto edemez.

Kesin Hesap Kanunu

Bütçe kanunu kabul etme yetkisi olan TBMM uygulanışını da denetleme yetkisine sahiptir. Bu denetimi TBMM adına Sayıştay yapar.

3. Milletlerarası Antlaşmaları Uygun Bulma

Bu türdeki antlaşmalar yayımlarında itibaren 2 ay içinde TBMM’ye sunulur. Usulüne göre yürürlüğe konan milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. Anayasaya aykırılık iddiası ile bu anlaşmalara karşı Anayasa Mahkemesine başvurulamaz.  Bu anlaşmaları uygun bulan TBMM, onaylayan ise Cumhurbaşkanıdır.

4. Bakanlar Kuruluna Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi Verme

TBMM Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisi verebilir. KHK kanunlara aykırı olamaz. Bakanlar Kurulu KHK ile bütçe de değişikli yapamaz. KHK resmi gazetede yayınlanmasının ardından yürürlüğe girer. Kararnameler Resmi Gazetede yayınlaması ile TBMM’ye sunulur.

Kişilik hakları ve ödevleri, Siyasi haklar ve ödevlerde  sıkıyönetim ve OHAL durumları dışında KHK çıkarılamaz.

5. Savaş Hali İlanı ve Silahlı Kuvvet Kullanmasına İzin Verme

Savaş ilanına ve TSK’nın yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin ülkemizde bulunmasına izin verme yetkisi TBMM’ye aittir. TBMM tatildeyken ülkeye yapılan ani bir silahlı saldırı da Cumhurbaşkanı TSK’nın kullanılmasına karar verebilir.

6. Genel ve Özel Af İlanı

TBMM üye tamsayısının 3/5 çoğunluğun kararı ile genel ve özel af ilanına karar verebilir. Sadece orman suçları için genel özel af çıkarılamaz.

7. Meclis İç Tüzüğünü Hazırlamak veya Değiştirmek

İç tüzük meclis iç çalışmasını düzenleyen kurallardır. İç tüzük sadece parlamentonun işleyişini gösterir ve konusu yönüyle kanunlardan ayrılır. Meclis iç tüzüğünü istediği zaman değiştirebilir. Cumhurbaşkanı, İktidar ve Ana muhalefet partisi, TBMM üye sayısının 1/5’i iç tüzükler için doğrudan Anayasa Mahkemesine iptal davası açabilir.

8. Anayasanın Değiştirilmesi

Teklif TBMM üye sayısının 1/3’ü tarafından verilmek zorundadır. TBMM Genel Kurulunda iki kez görüşülür. Meclisin 2/3’ünün kabulü halinde Cumhurbaşkanı onaylar veya halk oylamasına sunar. 3/5 veya 2/3 arasında kabulü halinde Cumhurbaşkanı zorunlu olarak halk oylamasına gider veya geri gönderir.

Kpss genel kültür vatandaşlık dersi TBMM’nin Görev ve Yetkileri konusunu tamamladık. Bir sonraki vatandaşlık dersi konumuz ise TBMM Başkanlık Divanı olacaktır.

Bu yazı TBMM’nin Görev ve Yetkileri ilk olarak şurada görüldü: .