Sıfatlar Türkçe dersindeki sözcük türleri konusu içinde işleyeceğimiz bir diğer başlık olup KPSS, YGS ve LYS sınavları için de önem arz etmektedir. Sıfatlar ve örnekleri, sıfat tamlamaları, sıfatların türleri ve sıfatlarda derecelendirme içerikleri bu konumuzda paylaşılacaktır.

Sıfatlar (Ön Adlar)

Sıfatlar, cümle içinde isimlerden önce gelen ve o ismi niteleyen ya da belirten sözcüklerdir. Bir sözcüğün sıfat olabilmesi için bir isimden önce gelip o ismi niteleyip belirtmesi şarttır. Türkçe dersindeki sözcük türlerinden olan sıfatlar başlığına örneklerle başlayalım.

Sıfat Tamlaması

Her sıfatın olduğu yerde bir isim de olduğuna göre sıfat tamlaması vardır.

Sıfat tamlamaları takısız isim tamlaması gibi tamlama eki almaz.

Sıfatlar isim çekim eki almaz. Alırsa ya adlaşmış sıfat yani ad olur ya da zamir olur.

Sıfat Çeşitleri

A) Niteleme Sıfatları: İsimleri renk, şekil ve durum yönünden niteleyen sıfatlardır.

Niteleme Sıfatlarının Özellikleri:

Unvan Sıfatları: Kişilerin toplumdaki yerini ve konumunu belirten sıfatlardır. İsimden önce de sonra da gelebilir.

Pekiştirme Sıfatları: Niteleme sıfatlarının anlamlarını güçlendirerek pekiştirme sıfatları elde ederiz.

Küçültme Sıfatları: Sıfatlara getirilen küçültme ekleri sıfatın anlamını ya daraltır ya da pekiştirir.

Sıfatlarda Derecelendirme: Niteleme sıfatlarının anlamları miktar anlamlı sözcüklerle derecelendirilebilir. Niteleme sıfatından önce gelen ve bu sıfatın anlamını ”ne kadar” sorusuyla derecelendiren bu sözcükler sıfata dahil değildir. Bu sözcükle zarf ya da edat görevindedir. 4 derece vardır:

• Eşitlik Derecesi: ‘Kadar, gibi’ edatlarıyla yapılır.

• Üstünlük Derecesi: ‘Daha, -den daha’ ile yapılır.

• En Üstünlük Derecesi: ‘En’ sözcüğü ile olur.

• Aşırılık Derecesi: ‘Çok, pek, hayli, oldukça, epeyce, fazla, fevkalade, ne, böylesine, ne kadar…’ gibi sözcüklerle yapılır.

Adlaşmış Sıfat: Niteleme sıfatının nitelediği isim söylenmezse, ismin aldığı ekler sıfata eklenmişse o niteleme sıfatı sıfat olmaktan çıkmış demektir. İsim gibi kullanılmıştır. Böyle sıfatlara adlaşmış sıfat denir. Yani bu sıfat artık addır.

Niteleme sıfatlarını kısaca tanımlamak gerekirse, isme sorulan ”nasıl” sorusunun cevabıdır diyebiliriz.

B) Belirtme Sıfatları: Kpss Türkçe dersindeki sıfatlar konusunda yer alan belirtme sıfatları isimleri belirtmektedir. İsimlere ”hangi, kaç, kaçıncı, kaçar” gibi soruların sorulmasıyla bulunan sıfatlardır. Belirtme sıfatlarının 4 çeşidi vardır.

1) Sayı Sıfatları: İsimlerin sayılarını belirtir ve 5 çeşittir:

• Asıl Sayı Sıfatları: On elma, tek kitap, bir çift kalem, bir düzine… Kaç sorusu sorulur.
• Sıra Sayı Sıfatları: Onuncu, birinci, ilk, son, ortanca… Kaçıncı sorusu sorulur.
• Üleştirme Sayı Sıfatları: Birer, onar, üçer, beşer… Kaçar sorusu sorulur.
• Kesir Sayı Sıfatları: Yüzde on, çeyrek, yarım, bütün… Kaçta kaç sorusu sorulur.
• Topluluk Sayı sıfatları: İkiz, üçüz… Kaçız sorusu sorulur.

2) Belgisiz Sıfatlar: Belgisiz sıfatta isme ‘hangi’ sorusu sorulur ancak belli belirsiz isimleri belirtir.

3) İşaret Sıfatları: İsme ‘hangi’ sorusu sorulur. İsimleri işaret yoluyla belirtir.

Bu işaret sıfatlarından başka ‘-ki’ ekiyle türeyen işaret sıfatları da vardır. Ya ‘-deki’ ya da ‘-ki’ şeklinde eklenen bu ek o sözcüğü sıfat yapar.

‘-ki’ ekiyle türeyen işaret sıfatları isim gibi kullanıldığında adlaşmış sıfat yani ad olurlar.

4) Soru Sıfatları: Cümle içinde isimden önce gelen, isim çekim eki almayan o ismi soru yoluyla belirterek sıfat tamlaması oluşturan soru sözcükleridir.

Kpss genel yetenek Türkçe dersine ait sözcük türleri içindeki Sıfatlar konusunu tamamladık. Bir sonraki Kpss Türkçe dersimizin konusu Zamirler olacaktır.

Bu yazı Sıfatlar ilk olarak şurada görüldü: .